જીવંત કિડની દાતા બનીને બહેનો, માતાઓ અને પત્નીઓ દ્વારા દર્શાવવામાં આવેલી નિઃસ્વાર્થ ઉદારતાના પગલે આ વર્ષે સેંકડો પુરૂષોએ વધુ એક રક્ષાબંધન તહેવાર ઉજવ્યો, જે તેના ભાઈ માટે પવિત્ર પ્રેમ અને બહેનની આશાના તહેવારનું પ્રતીક છે.
કિડની ટ્રાન્સપ્લાન્ટમાં દાતાના સંબંધના સંદર્ભમાં ઇન્સ્ટિટ્યુટ ઑફ કિડની ડિસીઝ એન્ડ રિસર્ચ સેન્ટર (આઇકેડીઆરસી) દ્વારા છેલ્લા વીસ વર્ષમાં એકત્રિત કરવામાં આવેલા ડેટા પર એક સરેરાશ નજર નાંખીએ તો જીવંત કિડની દાતા તરીકે ઘણા પુરુષોના જીવન બચાવવા માટે સ્ત્રી સંબંધીઓ દ્વારા અસાધારણ ઉત્સાહ ઉજાગર થાય છે.
જોકે, જીવંત કિડની દાનમાં બહેનોનો ફાળો 6.2 ટકા હોવા છતાં, માતાઓ 33.7 ટકા સાથે ચાર્ટમાં ટોચ પર આવે છે, જ્યારે છેલ્લા વીસ વર્ષમાં કુલ 4787 જીવંત કિડની દાનમાંથી પત્નીઓ 20.1 ટકા સાથે અનુસરે છે. કિડની એક્સચેન્જના કેસોમાં પણ 7.3 ટકા મહિલાઓ ફાળો આપવા માટે આગળ આવી, જ્યારે 2.9 મહિલાઓએ વિસ્તૃત પરિવારના વર્તુળમાંથી યોગદાન આપ્યું હતુ.
આઇકેડીઆરસી-આટીએસના નિયામક ડૉ. વિનીત મિશ્રાએ માહિતી આપતા જણાવ્યું, “ત્વરિત અને વિસ્તૃત પરિવારના પુરૂષ સભ્યો માટે સ્નેહ, પ્રેમ અને ચિંતાના નારી ગુણો કુટુંબની મહિલાઓ દ્વારા જીવંત કિડની દાન માટે માર્ગ મોકળો કરે છે, જેઓ અન્ય કોઇ વિચાર કર્યા વિના કિડની દાન કરવા માટે તૈયાર છે.”
ડૉ. મિશ્રાએ ઉમેર્યું, “કેડેવર દ્વારા કિડની ટ્રાન્સપ્લાન્ટ માટે લાંબી પ્રતિક્ષા યાદી સાથે સ્ત્રી સભ્યો દ્વારા કિડનીનું દાન સેંકડો પુરુષોના જીવન બચાવવામાં મુખ્ય ભૂમિકા ભજવે છે.” તેમણે વધુમાં જણાવ્યું કે ગુજરાતની મહિલાઓએ મહાભારતના ઐતિહાસિક મહાકાવ્યમાંથી એક સંદર્ભ લીધો હતો, જેમણે જે રીતે દ્રૌપદીએ ભગવાન કૃષ્ણ માટે નિષ્ઠાપૂર્વક ભૂમિકા ભજવવામાં આવી હતી, તેવી જ રીતે પુરૂષ સભ્યોના જીવનની સુરક્ષામાં પોતાની ભૂમિકા નિષ્ઠાપૂર્વક ભજવી હતી.
રક્ષાબંધનના આ બહેન પ્રેમની ઉજવણીનો સૌથી પહેલુ સંદર્ભ મહાકાવ્ય મહાભારતમાંથી મળી આવે છે, જ્યારે ભગવાન કૃષ્ણએ એકવાર અકસ્માતે પોતાની આંગળી કાપી નાખી હતી, જેનાથી રક્તસ્રાવ શરૂ થયો હતો. દ્રૌપદી જે ભગવાન કૃષ્ણને પોતાનો ભાઈ કહેતી હતી, તેમણે ઈજાગ્રસ્ત આંગળી પર પાટો બાંધવા માટે તેની સાડીમાંથી કાપડનો ટુકડો ફાડી નાખ્યો હતો, જેથી લોહી વહેતું અટકાવી શકાય. અને ભાઈના કાંડા પર પવિત્ર દોરો બાંધવાનો રિવાજ ઈતિહાસમાં તે દિવસથી જળવાઇ રહ્યો છે. દર્દીઓ, સગાંવહાલાં અને આઇકેડીઆરસી સ્ટાફે રક્ષાબંધનનો તહેવાર રાખડીઓ બાંધીને અને સ્વસ્થ દર્દીઓમાં મીઠાઈ વહેંચીને ઉજવણી કરી હતી.
