નવી દિલ્હી: ‘મેક-ઇન-ઇન્ડિયા’ની પહેલની આગામી વર્ષગાંઠ નિમિત્તે મોનસ્ટાર.કોમ જે દેશની અગ્રણી ઓનલાઇન કરિયર અને રિક્રુટમેન્ટ સોલ્યુશન્સ પ્રોવાઇડર પૈકીની એક છે તેણ મેન્યુફેક્ચરિંગ સેક્ટર માટેનો ‘મેનસ્ટાર સેલેરી ઇન્ડેક્સ’ (એમએસઆઇ) રિપોર્ટ રજૂ કર્યો છે. એમએસઆઇમાં સમાવિષ્ટ કરાયેલા આઠ સેક્ટરમાંથી જ્યાં કલાક દીઠ રૂ.230.9નું વેતન ચૂકવાય છે તેવું મેન્યુફેક્ચરિંગ જ એ એક માત્ર એવું સેક્ટર છે જ્યાં એકંદરે કુલ કલાક દીઠ વેતનદરમાં 9 ટકાનો ઉલ્લેખનિય વધારો થયો છે. એક પણ આશ્ચર્યજનક છે કે, વર્ષ 2017માં મેન્યુફેક્ચરિંગ સેક્ટરમાં સરેરાશ કુલ પગાર રૂ.230.9 પ્રતિ કલાક છે જે ભારતના ઓવરઓલ મેડિયન ગ્રોસ સેલેરી રૃ.219.4 કરતા વધારે છે.
વર્ષ 2017 માં, મેન્યુફેક્ચરીંગ ભારતમાં બીજા ક્રમનું સૌથી વધુ કમાણી કરનાર ક્ષેત્ર બન્યું છે અને આઇટી સેક્ટરને અપવાદરૂપ કરતાં મેન્યુફેક્ચરિંગ સેક્ટર જ એ એક માત્ર એવું સેક્ટર છે જ્યાં કલાક દીઠ રૂ.200થી વધારે એકંદરે કુલ પગારની ઓફર કરવામાં આવે છે.
ધી મોન્સ્ટર સેલેરી ઇન્ડેક્સ (એમએસઆઈ)નો ઉદ્દેશ્ય સફળતાપૂર્વક નોકરી શોધનારાઓને ભારત અને અન્ય વૈશ્વિક બજારોમાં ઉદ્યોગ ડોમેન્સ, અનુભવ, વિધેયાત્મ જૂથોના વિસ્તૃત સ્પેક્ટ્રમમાં અન્ય અનામી પ્રોફાઇલ્સ સાથેની તેમની વેતનની સરખામણી કરવા માટે બેન્ચમાર્કિંગની સાથે સફળતાપૂર્વક સશક્તા બનાવવાનો છે. મેન્યુફેકચરિંગ સેક્ટર ઉપરાંત, આ અહેવાલમાં કન્સ્ટ્રક્શન્સ (બાંધકામ) અને ટેક્નિકલ કન્સલ્ટન્સી, એજ્યુકેશન્સ, હેલ્થકેર, કેરિંગ સર્વિસિસ, સોશિયલ વર્ક, લીગલ અને માર્કેટ કન્સલ્ટન્સી અને ટ્રાન્સપોર્ટ, લોજિસ્ટિક્સ અને કોમ્યુનિકેશન્સ સેક્ટરનો સમાવેશ કરવામાં આવ્યો છે.
અહેવાલમાં જણાવાયું છે કે, આઇટી ક્ષેત્રમાં એકંદરે સરેરાશ રૂ. 317.6 પ્રતિ કલાક વેતન ચૂકવ્યા છે જે રિપોર્ટમાં સમાવિષ્ય અન્ય સેક્ટરની તુલનાએ સૌથી વધારે છે પરંતુ પાછલાં વર્ષની સરખામણીએ આ વેતન 17.8 ટકા જેટલું ઓછું છે. આ તૈ કારણો પૈકીનું એક કારણ છે કે, અડધાથી વધું કર્મચારીઓ (51%) તેમની નોકરીથી સંતુષ્ટ ન હતા. નોકરી અસંતોષમાં ફાળો આપતા કેટલાક અન્ય પાસાઓ સમય, કાર્ય-જીવન સંતુલન અને કામના કલાકોમાં પરિણમ્યા છે. રસપ્રદ વાત એ છે કે આઇટી ક્ષેત્રના કર્મચારીઓ કામ પરના તેમના સંબંધોથી સંતુષ્ટ છે. તેઓએ સહકાર્યકરો અને સુપરવાઇઝર્સ સાથેના તેમના સંબંધોને 90% જેટલા ઊંચા રેટ કર્યા.
પોતાના મંત્વ્યો વ્યક્ત કરતા મોનસ્ટાર.કોમ APAC અને ગલ્ફના સીઇઓ અભિજીત મુખર્જીએ જણાવ્યું કે, “ઉદ્યોગને 4.0 જેટલી વ્યાપક સ્વીકૃતિ મળે છે અને મેન્યુફેક્ચરિંગ સેક્ટરનું પુન: ઉત્પાદન કરે છે, ભારત વિશ્વમાં સૌથી મોટી ઉત્પાદક અર્થવ્યવસ્થા પૈકીનું એક બનવા માટેની સારી સ્થિતિમાં છે.” મોન્સ્ટર વેતન ઇન્ડેક્સમાં મેન્યુફેકચરિંગ સેક્ટર માટે નોંધાયેલા સરેરાશ મધ્યમ કુલ કલાક વેતન દ્વારા આ ગતિને પ્રતિબિંબિત કરવામાં આવે છે. જેવું મોનસ્ટાર ઇમ્પલોયમેન્ટ ઇન્ડેક્સમાં રિપોર્ટમાં જણાવ્યા મુજબ સ્ટીલ, ઓટો, કેમિકલ્સ અને ઊર્જા જેવા વિવિધ ક્ષેત્રોમાં સ્થાનિક મેન્યુફેકચરીંગના ખિસ્સામાં ફૂંકાયેલી લીલા અંકુરની સ્પષ્ટ સંકેતો છે અને તે જુલાઈ 2018 સુધીમાં ઉત્પાદન અને ઉત્પાદન ક્ષેત્રે ઓનલાઇન ભરતીમાં વાર્ષિક સરખામણીએ 60% વૃદ્ધિમાં પણ પ્રતિબિંબિત થાય છે.”
મુખરજીએ ઉમેર્યું હતું કે, “ઓટોમેશન અને આર્ટિફિશિયલ ઇન્ટેલિજન્સ (AI) આગમનની સાથે કેટલીક અનિશ્ચિતતા પણ લાવ્યા છે, પરંતુ વર્તમાન કર્મચારીઓને રિ-સ્કિલિંગ અને અપસ્કિલિંગ બનાવવા માટે જબરદસ્ત દબાણ કરી રહ્યાં છે. આઇટી અને બીએફએસઆઇ સેક્ટર્સે વેતનમાં સુધારો બતાવ્યો છે અને તે આશ્ચર્યજનક નથી કે કર્મચારીઓ તેમના પગારથી સંતુષ્ઠ છે, કારણ કે, માત્ર 40 ટકાથી વધુ કર્મચારીઓ જ તેમના પગારથી સંતુષ્ઠ છે. મોન્સ્ટર એમ્પ્લોયમેન્ટ ઇન્ડેક્સ મુજબ, આ ક્ષેત્રોમાં કર્મચારીઓની પ્રવૃત્તિમાં ઉર્ધ્વ વલણ જોવા મળ્યું છે, જ્યારે કર્મચારીઓની સંતોષને પ્રોત્સાહન આપવા માટે કંપનીઓ તેમના કર્મચારીઓના પગારદર અંગે ફેરવિચારણા પણ કરી શકે છે.
ટેબલ-1. અગ્રણી સેક્ટર્સનું તારણ
| પેરામિટર્સ | મેન્યુફેક્ચરિંગ | બેન્કિંગ, ફાઇનાન્સિયલ સર્વિસિસ અને ઇન્સ્યોરન્સ | ઇન્ફોર્મેશન ટેક્નોલોજી |
| એકંદરે કુલ કલાકદીઠ વેતન | Rs. 230.9 | Rs. 144.3 | Rs. 317.6 |
| સંપૂર્ણ સ્થાનિક વેતન | Rs. 168.4 | Rs. 109.1 | Rs. 231.0 |
| સંપૂર્ણ વિદેશ વેતન | Rs. 384.9 | Rs. 261.7 | Rs. 815.1 |
સ્ત્રોત: વેજઇન્ડિકેટર ફાઉન્ડેશન
રિપોર્ટ પર ટિપ્પણી કરતાં, વેજઇન્ડિકેટર ફાઉન્ડેશનના ડિરેક્ટર પૌલીયન ઓસે એ જણાવ્યું હતું કે, “વિશ્વસનીય પ્લેટફોર્મ દ્વારા પગારનું વિશ્લેષણ કરવા માટે ભરતી કરનારાઓ અને નોકરી શોધનારાઓને સશક્ત બનાવવાના હેતુથી એમએસઆઈ એ સમગ્ર સેક્ટરમાં વિસ્તૃત પદ્ધતિસર સંશોધનની રચના કરી છે. Monster.com સાથેનો અમારો સહયોગ મૂલ્યવાન ભાગીદારીની જુબાની છે, જે પગારના ક્ષેત્રોમાં ઉદ્યોગોને ફાયદાકારક અંતર્ગત લાવશે.”
અહેવાલ વિશે વાત કરતાં આઇઆઇએમ-અમદાવાદના પ્રોફેસર બીજુ વકર્કીએ જણાવ્યું હતું કે, ” નોકરીઓ અંગે પુનઃવિચારણા ચાલી રહી છે, નોકરી અને પગારના દૃષ્ટિકોણમાં એમએસઆઇના કર્મચારીઓ અને કર્મચારીઓ પરિવર્તનનની અપેક્ષા રાખી રહ્યાં છે.”
