અમદાવાદ : અનંત નેશનલ યુનિવર્સિટીએ, યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ (જેને પેન GSE તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે) યુનિવર્સિટી ઓફ પેન્સિલવેનિયા ખાતે ગ્રેજ્યુએટ સ્કૂલ ઓફ એજ્યુકેશનના સહયોગથી, ૨૫-૨૬ જુલાઈ ૨૦૨૫ ના રોજ અનંત કેમ્પસમાં સ્વદેશી ચેતના શિક્ષણ સંશોધન પદ્ધતિ સંમેલનનું આયોજન કર્યું. આ સંમેલનમાં અગ્રણી વિદ્વાનો, શિક્ષણ નીતિ નિષ્ણાતો અને પ્રેક્ટિશનરોને સ્વદેશી ચેતના સંશોધન પદ્ધતિઓનું અન્વેષણ કરવા માટે એકસાથે લાવવામાં આવ્યા, જેનાથી ભારત-આધારિત સંશોધન પ્રોજેક્ટ – સ્વદેશી ચેતના પદ્ધતિ શિક્ષણ સંશોધન પ્રોજેક્ટ (ICER) નો પાયો નાખ્યો.
આ સંમેલનનું ઉદ્ઘાટન કરતા, અનંત નેશનલ યુનિવર્સિટીના પ્રોવોસ્ટ ડૉ. સંજીવ વિદ્યાર્થીએ અવલોકન કર્યું,”અનંત નેશનલ યુનિવર્સિટી એક વૈવિધ્યસભર અને ગતિશીલ સંસ્થા છે જે આગળ વધી રહી છે જ્યાં સર્જનાત્મક વિચારો હેતુપૂર્ણ કાર્યમાં વિકસિત થાય છે અને જ્યાં વિદ્યાર્થીઓ આપણી ઝડપથી બદલાતી દુનિયામાં અર્થપૂર્ણ પરિવર્તનનું નેતૃત્વ કરવાનું શીખે છે.”સ્વદેશી જ્ઞાન આપણા ડિઝાઇન શિક્ષણશાસ્ત્રનો એક અભિન્ન ભાગ છે, અને આ સંમેલન આપણા શૈક્ષણિક ફિલસૂફી સાથે સંપૂર્ણ રીતે સુસંગત છે જે સ્વદેશી જ્ઞાન અને સમકાલીન ડિઝાઇન પ્રથાઓને એકીકૃત કરે છે.
GSE ના સહાયક સહાયક પ્રોફેસર અને પેન્સિલવેનિયા યુનિવર્સિટીના GSE ઓફિસ ઓફ સ્ટુડન્ટ સક્સેસના સિનિયર એસોસિયેટ ડિરેક્ટર અને અનંત નેશનલ યુનિવર્સિટીના SCoPE સ્કોલર ડૉ. લેલેન્ડ એસ મેકગીએ જણાવ્યું હતું કે, “સ્વદેશી જ્ઞાન પ્રણાલીઓ ઘણીવાર ફક્ત આદિવાસી સમુદાયો સાથે સંકળાયેલી હોય છે.જોકે, તેઓ વિશ્વભરના અસંખ્ય સમુદાયોના પરંપરાગત જ્ઞાનનો એક અભિન્ન ભાગ છે.આ સંમેલન દ્વારા, અમારું લક્ષ્ય એ શોધવાનું છે કે સ્વદેશી જ્ઞાન અને તેની અસર આપણને ભવિષ્યની પેઢીઓના ભલા માટે શિક્ષણ, નીતિ અને પ્રણાલીઓને વધુ સારી રીતે ડિઝાઇન કરવામાં કેવી રીતે મદદ કરી શકે છે.
“આ સંમેલનનો ઉદ્દેશ સ્વદેશી ચેતના દ્વારા શિક્ષણમાં વસાહતીકરણના જોખમો અને ઇચ્છાઓની પૂછપરછ કરવાનો, તેને ઉજાગર કરવાનો અને તેને પૂર્વવત્ કરવાનો હતો.”અમે શિક્ષણના તમામ હિસ્સેદારોને વાતચીતમાં લાવવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કર્યું, જેમાં નીતિ-નિર્માતાઓ, શિક્ષકો, સંશોધકો અને વિદ્યાર્થીઓનો સમાવેશ થાય છે. સામૂહિક રીતે, અમે એક એવું શૈક્ષણિક માળખું બનાવવામાં યોગદાન આપવાની ઇચ્છા રાખીએ છીએ જે ઊંડાણપૂર્વક સાંભળે, ન્યાયી રીતે કાર્ય કરે અને બધાનું સન્માન કરે,” અનંત નેશનલ યુનિવર્સિટીના સ્કૂલ ઓફ ક્રિએટિવ પ્રેક્ટિસ એન્ડ એન્ટરપ્રેન્યોરશિપ (SCoPE) ના એસોસિયેટ પ્રોફેસર ડૉ. દિતિ વ્યાસે ઉમેર્યું.
આ બેઠક સ્વદેશી ચેતના પદ્ધતિઓને આગળ વધારવામાં એક મહત્વપૂર્ણ પગલું હતું, એક એવો અભિગમ જે સ્થાનિક જ્ઞાન પ્રણાલીઓનું સન્માન કરે છે, સમુદાય-સંકળાયેલ પ્રથાઓને પ્રાથમિકતા આપે છે અને ટકાઉ, સમાન શૈક્ષણિક માળખાને પ્રોત્સાહન આપે છે.શૈક્ષણિક વર્ષ 2025-2026 માટે લોન્ચ થનારા ICER દ્વારા, અનંતનો ઉદ્દેશ્ય શિક્ષણ નીતિની ડિઝાઇન અને વિકાસને જાણ કરવાનો છે, જેથી ખાતરી કરી શકાય કે સ્વદેશી દ્રષ્ટિકોણ અસરકારક અને સાંસ્કૃતિક રીતે પ્રતિભાવશીલ શિક્ષણ મોડેલોને આકાર આપવા માટે કેન્દ્રિય રહે.
આ પહેલ ભારતની રાષ્ટ્રીય શિક્ષણ નીતિ (NEP) 2020 માં દર્શાવેલ દ્રષ્ટિકોણ સાથે ગાઢ રીતે સુસંગત છે, જે સ્વદેશી જ્ઞાન પ્રણાલીઓનું જતન અને પ્રોત્સાહન આપતા સમાવિષ્ટ, સ્થાનિક સ્તરે આધારિત શિક્ષણ મોડેલોની હિમાયત કરે છે.
આ સંમેલન અનંતના પેન GSE સાથેના સહયોગને આગળ ધપાવે છે, જે વૈશ્વિક શિક્ષણ નવીનતામાં પ્રયાસોનો વિસ્તાર કરે છે. અનંત અને પેન GSE એ અગાઉ 2023 માં ધ ફ્યુચર ઓફ લર્નિંગ કોલાબોરેટિવનું આયોજન કર્યું હતું, જેના કારણે માનવ અસ્તિત્વને ફરીથી આકાર આપી રહેલા વ્યાપક ફેરફારોના પ્રતિભાવમાં વૈશ્વિક શિક્ષણ પ્રણાલીને ફરીથી ડિઝાઇન કરવા માટે તાત્કાલિક આહવાન તરીકે એક પ્રભાવશાળી શ્વેતપત્ર બહાર પાડવામાં આવ્યું હતું.
ચાલુ ભાગીદારી દ્વારા, બંને યુનિવર્સિટીઓ સહકારી સંશોધનને પ્રોત્સાહન આપે છે, આંતરરાષ્ટ્રીય આદાનપ્રદાનને સરળ બનાવે છે, શિક્ષણની ગુણવત્તામાં વધારો કરે છે, બંને સંસ્થાઓની પહોંચને વિસ્તૃત કરે છે અને શૈક્ષણિક સામગ્રી અને પહેલોના આદાનપ્રદાન પર સહયોગ કરે છે જે પરસ્પર શૈક્ષણિક હિતોની બાબતોને આગળ ધપાવે છે.
યુનિવર્સિટી ઓફ પેન્સિલવેનિયા ગ્રેજ્યુએટ સ્કૂલ ઓફ એજ્યુકેશન (પેન જીએસઈ) એક અગ્રણી આઇવી લીગ સંસ્થા છે, જે નવીનતા, સંશોધન અને સામાજિક પ્રભાવ દ્વારા સંચાલિત શિક્ષણ નેતાઓ ઉત્પન્ન કરવાની સદીઓ જૂની પરંપરા ધરાવે છે.પેન GSE વિશ્વભરની શાળાઓ, યુનિવર્સિટીઓ અને સમુદાયો સાથે સક્રિયપણે ભાગીદારી કરે છે જેથી શૈક્ષણિક સુલભતા અને સમાનતામાં સુધારો થાય
તમામ સ્વરૂપોમાં વૈશ્વિક જોડાણને પ્રોત્સાહન આપવાના મિશનના ભાગ રૂપે, યુનિવર્સિટી ઓફ પેન્સિલવેનિયા, પેન ગ્લોબલ દ્વારા, સ્પર્ધાત્મક વૈશ્વિક જોડાણ ગ્રાન્ટ પ્રોગ્રામનું સંચાલન કરે છે.આ પહેલ ફેકલ્ટી અને સ્ટાફને વૈશ્વિક સ્તરે અને ચોક્કસ દેશો અને પ્રદેશોમાં સંશોધન, શિક્ષણ, સેવા અને જોડાણ પ્રવૃત્તિઓની વ્યાપક શ્રેણીને સમર્થન આપવા માટે સંસાધનો પૂરા પાડે છે.
આ બેઠક સાથે, અનંતે સમાન રીતે સમાવિષ્ટ શિક્ષણ તરફ વધુ એક મોટું પગલું ભર્યું છે, જે સુનિશ્ચિત કરે છે કે સ્વદેશી જ્ઞાન પ્રણાલીઓને સંશોધન અને નીતિ પ્રવચનમાં યોગ્ય માન્યતા અને પ્રતિનિધિત્વ મળે.આ પ્રયાસ અનંતના ભારતની જીવંત સ્થાનિક સંસ્કૃતિઓ, પ્રાદેશિક વિવિધતાઓ અને રાષ્ટ્રીય આકાંક્ષાઓમાં મૂળ ધરાવતી નવીન, સ્થાનિક રીતે સુસંગત શિક્ષણ પદ્ધતિઓ અને સામગ્રીને ચલાવવાના વિઝનને મજબૂત બનાવે છે.
