ભારતમાં સોના-ચાંદીનું વિશેષ મહત્વ હોય છે. કોઈપણ લગ્ન પ્રસંગ હોય કે તહેવાર સોનું અને ચાંદી ખરીદવું શુભ માનવામાં આવે છે. તો બીજી તરફ, છેલ્લા ઘણા વર્ષોથી સોના-ચાંદીના ભાવમાં સતત તેજી જોવા મળી રહી છે, તો જાણો ભારતમાં સૌથી વધુ ભંડાર ક્યાં છે? સોના અને ચાંદીના મામલે ભારતના બે રાજ્ય પોતાનું પ્રભુત્વ જાળવી રહ્યા છે. એક રાજ્ય પાસે દેશનો અત્યાર સુધીનો સૌથી મોટો સોનાનો ભંડાર છે અને બીજા રાજ્ય પાસે સૌથી વધુ ચાંદીનો ભંડાર છે.
સોનાના ભંડારની યાદીમાં બિહાર ટોચ પર છે. ભારતીય ભૂસ્તરશાસ્ત્રીય સર્વેક્ષણ મુજબ, આ રાજ્ય દેશના કુલ સોનાના ભંડારનો 44% હિસ્સો ધરાવે છે. એકલા જમુઈ જિલ્લામાં આશરે 222.8 મિલિયન ટન સોનાનો અયસ્ક છે. આ દરમિયાન ચાંદીના ભંડારમાં રાજસ્થાન દેશમાં આગળ છે. જમુઈમાં સોનાના ભંડારનું કદ ખૂબ મોટું છે. ઘણા દેશોમાં આવા ભંડારનો એક ભાગ પણ નથી. જોકે, માળખાગત સુવિધાઓના અભાવે અહીં પૂર્ણ-સ્તરે ખાણકામમાં વિલંબ થયો છે. બિહારમાં સૌથી વધુ સોનાનો ભંડાર હોવા છતાં કર્ણાટક ભારતમાં ટોચનું સોનાનું ઉત્પાદન કરતું રાજ્ય છે. રાયચુરમાં હુટ્ટી સોનાની ખાણ ખૂબ જ સક્રિય છે.
રાજસ્થાન ચાંદીના ઉત્પાદનમાં અગ્રેસર છે. ભારતના ચાંદીના લગભગ 86% અયસ્ક રાજસ્થાનમાં આવે છે. રાજસ્થાન માત્ર ચાંદીમાં સમૃદ્ધ નથી, પરંતુ દેશનું ટોચનું ઉત્પાદક પણ છે. ઉદયપુરમાં ઝવેર ખાણમાં ચાંદીનો સૌથી મોટો ભંડાર આવેલો છે. આ ખાણ સદીઓથી ચાંદી અને ઝીંકનું ઉત્પાદન કરી રહી છે. જો આપણે સોનાની વાત કરીએ તો રાજસ્થાન પાસે 25%, કર્ણાટક પાસે 21%, પશ્ચિમ બંગાળ પાસે 3% અને આંધ્રપ્રદેશ પાસે પણ 3% સોનાનો ભંડાર છે.
