16 જુલાઈ 1981ના રોજ આવકવેરા વિભાગે કાનપુરના પ્રસિદ્ધ ઉદ્યોગપતિ અને પૂર્વ રાજ્યસભા સાંસદ સરદાર ઈન્દર સિંહના ઘર તથા તેમના વ્યવસાય સંબંધિત અનેક સ્થળોએ દરોડા પાડ્યા હતા. ઈન્દર સિંહનું નામ તે સમયના ઉદ્યોગ જગતમાં ખૂબ મોટું ગણાતું હતું. તેમણે 1928માં **સિંહ એન્જિનિયરિંગ વર્ક્સ**ની સ્થાપના કરી હતી, જે ભારતનું પ્રથમ સ્ટીલ રી-રોલિંગ મિલ હતું. ઉપરાંત, તેમણે **સિંહ વેગન ફેક્ટરી** સ્થાપી હતી, જે ઉત્તર ભારતમાં સૌથી મોટું રેલવે વેગન કારખાનું માનવામાં આવતું હતું.
આ રેડમાં 90થી વધુ આવકવેરા અધિકારીઓ અને 200 પોલીસકર્મીઓ જોડાયા હતા. કાર્યવાહી અનેક અઠવાડિયા સુધી ચાલી. જ્યારે રોકડ અને સોનાની જપ્તી શરૂ થઈ, ત્યારે નોટો ગણવા માટે 45 લોકોની ખાસ ટીમ બનાવી, જેમાં રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયાના કર્મચારીઓ પણ સામેલ હતા.
કેટલી રોકડ અને સોનું મળ્યું?
રોકડ : અંદાજે ₹1.60 કરોડ
સોનું : કુલ 750 તોલા (લગભગ 87 કિલો), જેમાં 2 મોટી સોનાની ઈંટો, દાગીના અને 144 ગિની સિક્કા સામેલ હતા.
સરદાર ઈન્દર સિંહની પત્ની મોહિન્દર કૌરના નિવાસસ્થાન પરથી જ 500 તોલા સોનું મળ્યું હતું.
આવી મોટી જપ્તી તે સમયે ગોલ્ડ (કન્ટ્રોલ) એક્ટ, 1968ના ભંગ હેઠળ આવી હતી.
રોકડ એટલું વધુ હતું કે નોટો ગણવામાં જ લગભગ 18 કલાક લાગી ગયા. અલગ રૂમ બનાવીને 45 લોકો સતત નોટો ગણવામાં લાગ્યા હતા.
રેડ બાદ આવકવેરા વિભાગે સરદાર ઈન્દર સિંહ, તેમની પત્ની, પુત્રો, જમાઈઓ અને અન્ય સગાઓ સામે કેસ નોંધ્યો. ઈન્દર સિંહની પ્રતિષ્ઠાને ભારે આંચકો પહોંચ્યો. તેમની પત્ની સામે ગોલ્ડ (કન્ટ્રોલ) એક્ટ હેઠળ કાર્યવાહી થઈ.
ફિલ્મ “રેડ”નું કનેક્શન
1981ની આ રેડ એટલી મોટી અને ચોંકાવનારી હતી કે બોલિવુડએ તેને પડદા પર ઉતારી. અજય દેવગનની ફિલ્મ **“રેડ”** આ જ ઘટનાથી પ્રેરિત માનવામાં આવે છે.
