આસ્થા અને ધર્મની નગરી પ્રયાગરાજમાં મહાકુંભનું આયોજન થવા જઈ રહ્યું છે. મહાકુંભના આયોજન પહેલા શહેરમાં અખાડાઓના પ્રવેશ અને મુખ્ય સ્નાન તહેવારો પર અખાડાઓના શાહી સ્નાનના અવસર પર કાઢવામાં આવતા પેશવાઈનું નામ બદલવાની માંગ વધવા લાગી છે. સાધુ સંતો મુઘલ યુગના નામ પેશવાઈ અને શાહી સ્નાનનું નામ બદલવાની માંગ કરી રહ્યા છે. સંગમ શહેર પ્રયાગરાજના કિડગંજ સ્થિત શ્રી પંચાયતી અખાડા બડા ઉદાસીનમાં એકત્ર થયેલા અનેક અખાડાઓના સંત મહાત્માઓએ ફરી એકવાર પેશવાઈ અને શાહી સ્નાનનું નામ બદલવાની માંગ ઉઠાવી છે. જો કે, આ અંગેનો અંતિમ ર્નિણય સંતોની સર્વોચ્ચ સંસ્થા અખિલ ભારતીય અખાડા પરિષદે લેવાનો છે.
પેશવાઈ અને શાહી સ્નાનનું નામ બદલવા અંગે નિર્વાણી અખાડાના સંત મહંત ગોપાલદાસજી મહારાજ કહે છે કે, સમયની સાથે માણસ અને રાષ્ટ્ર પણ બદલાવું જોઈએ. તેમણે પેશવાઈ અને શાહી સ્નાનનું નામ બદલવાની સાધુ-સંતોની માંગને સમર્થન આપ્યું હતું. તેમણે કહ્યું કે આપણી સનાતન પરંપરામાં મુઘલ કાળના શબ્દો હટાવીને સંસ્કૃત શબ્દોનો ઉપયોગ કરવો જોઈએ. તેમણે કહ્યું કે પેશવાઈ અને શાહી સ્નાન માટે આવા શબ્દોનો ઉપયોગ થવો જોઈએ જે સનાતન સાથે સંકળાયેલા છે અને જેના પર આપણે ગર્વ અનુભવીએ છીએ. મહંત ગોપાલ દાસજી મહારાજે કહ્યું કે શાહી સ્નાનને બદલે તેને દિવ્ય સ્નાન, અમૃત સ્નાન અથવા શાહી સ્નાન કહી શકાય. તે જ સમયે, કુંભ પહેલા શહેરમાં અખાડાના પ્રવેશ સમયે બહાર કાઢવામાં આવતા પેશવાઈનું નામ બદલવાની અને છાવણીમાં પ્રવેશનું નામ બદલવાની માંગને પણ સંતોએ સમર્થન આપ્યું છે.
વાસ્તવમાં, કુંભ અને મહાકુંભ પહેલા અખાડાઓના મહામંડલેશ્વર અને મંડલેશ્વર મહંત, શ્રી મહંત અને અન્ય ઋષિ સંતો બેન્ડ સાથે અખાડાઓના પ્રમુખ દેવતા અને ધ્વજ સાથે શહેરમાં પ્રવેશે છે, જે પેશવાઈ તરીકે ઓળખાતી પરંપરા છે. પરંતુ હવે પેશવાઈને કેન્ટોનમેન્ટ એન્ટ્રી તરીકે બોલાવવાની માંગ ઉઠી છે. મહંત ગોપાલ દાસજી મહારાજના જણાવ્યા અનુસાર જ્યારે બે રાજાઓ વચ્ચે યુદ્ધ થયું ત્યારે તેને છાવની પ્રવેશ કહેવામાં આવતું હતું. મહંત ગોપાલ દાસજીના જણાવ્યા અનુસાર, ટૂંક સમયમાં જ તમામ અખાડાઓના અધિકારીઓ વચ્ચે બેઠક થશે જેમાં આ મામલે યોગ્ય ર્નિણય લેવામાં આવશે. આ કિસ્સામાં, શ્રી પંચાયતી અખાડા મહાનિર્વાણીના સચિવ મહંત યમુના પુરી મહારાજના જણાવ્યા અનુસાર, અખાડાઓ ખૂબ જ પ્રાચીન સંસ્થાઓ છે. તેમના મતે, અખાડાઓમાં ઘણી વસ્તુઓ મુગલ કાળથી છે. તેમણે કહ્યું છે કે જ્યાં સુધી શાહી સ્નાન અને પેશવાઈના નામ બદલવાની વાત છે તો કોર્ટથી લઈને સરકારી કામકાજમાં ઉર્દૂ અને ફારસી શબ્દોનો ઉપયોગ થાય છે.
અખાડાના જૂના દસ્તાવેજોમાં પણ પેશવાઈ અને શાહી સ્નાનની વિગતો ઉપલબ્ધ છે, પરંતુ મહંત યમુના પુરીનું કહેવું છે કે જાે આ નામ બદલવા હશે તો દરેક જગ્યાએ સુધારા કરવા પડશે. તેમણે કહ્યું કે કુંભ મેળા પહેલા અખિલ ભારતીય અખાડા પરિષદની અનેક બેઠકોનો પ્રસ્તાવ છે જેમાં વિચારણા કર્યા બાદ સર્વસંમતિથી ર્નિણય લેવામાં આવશે. તેમણે કહ્યું છે કે દુનિયા બદલાઈ રહી છે અને હિન્દી આપણી માતૃભાષા છે, તેથી આપણે આપણી ભાષા અને બોલી પર ગર્વ હોવો જાેઈએ. મહાકુંભ પહેલા અખાડાના બે જૂથો એક થવાની સંભાવના અંગે મહંત યમુના પુરીએ કહ્યું છે કે સાંસ્કૃતિક રીતે તમામ અખાડા એક છે, તમામ અખાડાઓના સ્નાન પોતપોતાના નિર્ધારિત સમયે થાય છે. સરઘસ પણ સમયસર કાઢવામાં આવે છે. તેમણે કહ્યું કે અખાડા વચ્ચે કોઈ મતભેદ નથી. તમામ અખાડા સનાતન પરંપરાના અનુયાયીઓ છે. સનાતન ધર્મનો પ્રચાર કરવાની જવાબદારી તમામ અખાડાઓની છે અને તમામ અખાડાઓ એ જ કાર્ય કરી રહ્યા છે.
